22/7/2024

Self-Custody (Emanet Edilmeyen) Nedir? Nasıl Çalışır?

Self-Custody (Emanet Edilmeyen) Nedir? Nasıl Çalışır?

Self Custody Kelime Anlamı Nedir?

Varlıklarınızı evinizdeki korunaklı kasalarda mı saklıyorsunuz yoksa bankaya mı yatıyorsunuz, veya güvendiğiniz bir arkadaşınıza mı emanet ediyorsunuz? Kripto paralarda self-custody kavramı tamamen mülkiyetle ilgilidir ve emanet edilmeyen, kişisel velayet ve kendi kendine saklama anlamlarında kullanılır. Bankalar gibi merkezi finansal kurumların aksine kendi kendini saklama yöntemleri, varlıklarınızın tek sahibi olmanızı sağlar. Eğer üçüncü taraf aracılara güvenmiyor ve dijital varlıklarınızı yönetme konusunda tam kontrol sağlamak istiyorsanız, evlerdeki korunaklı kasaların dijitaldeki karşılığı non-custodial wallet (velayetsiz cüzdan) kullanarak bunu gerçekleştirebilirsiniz. 

Self-Custody Nedir?

Özellikle kripto para dünyasında sıkça kullanılan bir terim olan self-custody, kullanıcıların varlıklarını kendi cüzdanında saklamasıyla beraber özel anahtarları da kendisinin yönetmesi durumuna karşılık gelir. Kripto para birimleri ve NFT'ler, blockchain teknolojisi üzerine kurulu sitelerde ve uygulamalarda (web3) çalışır. Web3, üçüncü-parti aracıları aradan çıkaran ve kullanıcıların varlıkları üzerinde tam mülkiyetine olanak tanıyan ademi merkeziyetçilik fikriyle gelişmiştir. Bu, bankalar gibi geleneksel finansal ortamlarda yaygın olan merkezileşmeden sapmadır. Web3'te kullanıcılar kendi kendilerinin bankaları olmayı seçebilirler ve bunu velayetsiz cüzdan kullanma yoluyla yapabilirler.

Kullanıcılar kripto varlıklarını custodial veya non-custodial cüzdanlarda saklayabilirler. Saklamalar, bankalarda olduğu gibi bir dereceye kadar merkezileştirmeyi yanında getirir. Non-custodial cüzdanlar, kullanıcının kendisinin bankası olmasına, bir diğer ifadeyle varlık güvenliğinden tamamıyla sorumlu olmasına olanak tanıyan cüzdanlardır. Kripto varlıkları non-custodial bir cüzdanda tutmak ile fiziksel altınları kasada tutmak oldukça benzerdir. Özel anahtarlar korunduğu sürece varlıklar güvenli bir şekilde bu tarz cüzdanlarda saklanabilir.

Self-Custody Cüzdanın Avantajları Nelerdir?

Self-Custody Cüzdanın Avantajları Nelerdir?

Self-custody cüzdanlar, kripto varlıkların güvenli ve bağımsız bir şekilde saklanması için güçlü araçlardır. Kullanıcılar, varlıklarının kontrolünü ellerinde tutarak güvenlik, gizlilik ve finansal özgürlük gibi bu cüzdanların getirdiği birçok avantajlı durumdan faydalanabilirler.

Tam Kontrol, Sahiplik ve Bağımsızlık

Self-custody cüzdanlar, kullanıcıların kripto varlıklarının tam kontrolünü elinde tutmalarını sağlar. Özel anahtarların kullanıcının kendisinde bulunmasıyla varlıklar, üçüncü taraflardan bağımsız olarak yönetilebilir. Kullanıcılar, merkezi borsalara güvenmek zorunda kalmadan kendi finansal özgürlüklerini koruyabilirler. Merkezi borsalar belirli işlemleri kısıtlayabilirken, self-custody cüzdanlar kullanıcıların istedikleri zaman istedikleri işlemi gerçekleştirmelerini mümkün kılar. Böylece kullanıcılar, kendi kendilerinin bankası olarak finansal özgürlüklerini artırabilirler.

Güvenlik ve Gizlilik

Self-custody cüzdanlar, merkezi borsalara kıyasla daha yüksek bir güvenlik seviyesi vaad etmektedir. Merkezi borsalar, hackerlar için cazip hedefler olduğu için sık sık saldırılara maruz kalabilirken self-custody cüzdanlar bu riski minimize eder. Birçok self-custody cüzdan iki aşamalı doğrulama ve biyometrik doğrulama gibi ek güvenlik katmanlarına sahiptir. Ayrıca kullanıcıların kişisel bilgilerinin korunması, self-custody cüzdanların diğer önemli avantajıdır. Merkezi borsaların aksine self-custody cüzdanlarla yapılan işlemler kullanıcıların kimliklerini ifşa etmeden tamamlanabilir.

Maliyet Tasarrufu ve Erişim Kolaylığı

Self-custody cüzdanlar, kullanıcıların işlem ücretlerini ve hizmet maliyetlerini minimize eder. Merkezi borsalar genellikle yüksek işlem ücretleri ve komisyonlar alırken, self-custody cüzdanlar kullanarak bu tür maliyetler düşürülebilir. Üçüncü taraf komisyonu ödeme zorunluluğu olmadığı için kullanıcılar varlıklarını daha ekonomik bir şekilde yönetebilirler. Ayrıca, self-custody cüzdan kullanarak internet bağlantısı olan her yerden kripto varlıklara erişilebilir. Donanım cüzdanları gibi bazı self-custody cüzdanlar ise internet bağlantısı dahi olmadan güvenli bir saklama imkanı sağlar ve kullanıcıların esnekliğini artırır.

Kişiselleştirme

Self-custody cüzdanlar, kullanıcıların güvenlik ayarlarını ve erişim kontrollerini özelleştirmelerine olanak tanımaktadır. Kullanıcılar, kendi ihtiyaçlarına en uygun cüzdan türünü seçebilirler. Masaüstü, mobil ve donanım cüzdanları gibi çeşitli seçenekler sunan self-custody cüzdanlar, kullanıcıların kişisel tercihlerini karşılamalarını sağlar.

Self-Custody Cüzdanın Dezavantajları Nelerdir?

Self-custody cüzdanların avantajları bazı dezavantajları da beraberinde getirir. Kullanıcılar, self-custody cüzdanları kullanırken sorumluluğu ve riskleri üstlenmek zorundadırlar. Self-custody cüzdanların dezavantajları arasında teknik zorluklar, destek eksikliği, güvenlik tehditleri ve kullanım zorluğu gibi dezavantajlar bulunur.

Sorumluluk ve Risk

Özel anahtarların kaybolması durumunda varlıklar geri alınamaz. Kullanıcılar, özel anahtarlarını her zaman güvende tutmak zorundadır, aksi halde kripto varlıklarına erişimlerini kaybedebilirler. Varlıkların güvende tutulması için ekstra dikkat ve özen gerekebilmektedir.

Teknik Zorluklar ve Kullanım Kolaylığı

Self-custody cüzdanların kullanımı, teknik bilgi ve beceri gerektirebilir. Kripto varlıkları güvenli bir şekilde saklamak için kullanıcıların cüzdanlarını nasıl kuracaklarını, kullanacaklarını ve koruyacaklarını bilmeleri oldukça önemlidir. Teknolojiye aşina olmayan kullanıcılar için bu süreç zorlayıcı olabilir. Merkezi borsalar, kullanıcı dostu arayüzleri ve işlem kolaylığı ile bilinirken self-custody cüzdanlar genellikle daha karmaşık bir yapıdadır. Ayrıca kullanıcılar, işlemlerini manuel olarak yönetmek zorunda kaldıkları için işlem süreçleri daha zahmetli hale gelebilmektedir.

Destek ve Yardım Eksikliği

Merkezi borsaların aksine self-custody cüzdanlar müşteri desteği sunmaz. Sorun yaşandığında veya bir hatayla karşılaşıldığında, kullanıcılar kendi başlarına çözüm bulmak zorunda kalırlar.

Güvenlik Tehditleri

Self-custody cüzdanlar, kullanıcıların varlıklarını çevrimdışı olarak saklamalarına olanak tanır, ancak bu kendi risklerini de beraberinde getirir. Donanım cüzdanlarının fiziksel olarak çalınması veya kaybolması durumunda dijital varlıklar tehlikeye girebilmektedir. Yazılım cüzdanları zaman zaman kötü amaçlı yazılımlara ve siber saldırılara karşı savunmasız kalabilmektedir.

Self-Custody Cüzdan Çeşitleri Nelerdir?

Self-custody cüzdanlar, farklı güvenlik seviyeleri ve kullanım kolaylıkları sunan çeşitli türlere sahiptir. Kullanıcılar, ihtiyaçlarına ve güvenlik gereksinimlerine en uygun cüzdan türünü seçerek kripto varlıklarını güvenli bir şekilde saklayabilirler. Örneğin, donanım cüzdanları yüksek güvenlik sağlarken yazılım ve web cüzdanları kullanım kolaylığı sunmaktadır. Kağıt cüzdanlar ve multisig cüzdanlar ise ekstra güvenlik önlemleri arayan kullanıcılar için daha idealdir.

  1. Donanım Cüzdanları (Hardware Wallets)

Kripto varlıkları çevrimdışı olarak saklayan fiziksel cihazlardır. Yüksek güvenlik vaad ederler ve özel anahtarları internet bağlantısından izoledir. Popüler donanım cüzdanları arasında Ledger Nano S, Ledger Nano X ve Trezor yer alır.

  1. Yazılım Cüzdanları (Software Wallets)

Bilgisayarlar, tabletler ve akıllı telefonlar gibi cihazlarda çalışan uygulamalardır. Kullanım kolaylığı sağlarlar ve genellikle ücretsizdirler. Yazılım cüzdanları iki ana kategoriye ayrılır: Masaüstü cüzdanlar (Exodus, Electrum, Atomic Wallet) ve mobil cüzdanlar (Trust Wallet, Mycelium, Coinomi).

  1. Kağıt Cüzdanlar (Paper Wallets)

Özel ve genel anahtarların bir kağıda yazıldığı veya yazdırıldığı fiziksel cüzdanlardır. Yüksek güvenliğe sahiptirler, çünkü tamamen çevrimdışıdırlar. Ancak, fiziksel hasar veya kayıp riski taşırlar. Kağıt cüzdan oluşturmak için BitAddress ve WalletGenerator gibi araçlar kullanılabilir.

  1. Web Cüzdanları (Web Wallets)

İnternet tarayıcıları üzerinden erişilen çevrimiçi cüzdanlardır. Kullanımları kolaydır ancak internet bağlantısı gerektirdiği için güvenlik riski taşırlar. MetaMask ve MyEtherWallet, popüler web cüzdanları arasında yer alır.

  1. Multisig Cüzdanlar (Multisignature Wallets)

Bir işlemin tamamlanması için birden fazla anahtarın kullanılması gerekir. Bu özellik, ek güvenlik katmanı sağlar ve hırsızlık riskini azaltır. BitGo ve Electrum, multisig cüzdan özellikleri sunan platformlar arasındadır.

Self-Custody Cüzdan Kullanmamanın Riskleri Nelerdir?

Self-custody cüzdan kullanmamanın en belirgin riski, kripto varlıklarınızın üçüncü tarafların kontrolü altında olmasıdır. Merkezi borsalar, kullanıcıların varlıklarını saklar ve yönetir. Bu durum, kullanıcıların varlıklarını güvendikleri bu üçüncü tarafların güvenliğine ve itibarına bağlı hale getirir. Eğer bu hizmet sağlayıcılar bir saldırıya uğrar veya iflas ederse kullanıcılar varlıklarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalabilir.

Merkezi borsalarda saklanan kripto varlıklar, zaman zaman siber saldırılara maruz kalabilir. Geçmişte birçok büyük borsa, siber saldırılar sonucu milyonlarca dolarlık kayıplar yaşadılar. Merkezi bir borsanın hacklenmesi, sadece bireysel kayıplara yol açmakla kalmaz, aynı zamanda piyasada genel bir güvensizlik ortamı yaratır.

Self-custody cüzdan kullanmamanın getirdiği bir diğer risk ise kişisel gizliliğin kaybolmasıdır. Merkezi borsalar genellikle kullanıcıların kimlik bilgilerini ve işlem geçmişlerini saklarlar ve kullanıcıların finansal faaliyetlerinin izlenebilir hale gelir. Gizlilik ihlalleri, kullanıcıların kişisel bilgilerinin üçüncü taraflarla paylaşılması veya yetkisi olmayan kişiler tarafından ele geçirilmesi ile sonuçlanabilir.

Kullanıcılar, merkezi borsaların hizmet şartlarına ve politikalarına tabi olur. Bu durum, borsaların belirli durumlarda kullanıcı hesaplarını dondurabilmesine veya varlıklarına el koyabilmesine mümkün kılar. Ayrıca, hukuki sorunlar, regülasyon değişiklikleri veya borsa politikalarındaki değişikliklerle kullanıcılar varlıklarına erişmekte sorun yaşayabilir. 

Son olarak, merkezi borsaların hizmet kesintileri de önemli bir risk teşkil eder. Yoğun işlem dönemlerinde veya teknik sorunlar yaşandığında, borsalar kullanıcıların varlıklarına erişimini geçici olarak engelleyebilir. Kesintiler, kullanıcıların varlıklarını özgürce yönetme yeteneklerini oldukça kısıtlayan bir faktördür. Self-custody cüzdanlar kullanmamak, kullanıcıların ani piyasa hareketlerine hızlı tepki verememelerine yol açabilir.

Self-Custody Cüzdanı Nasıl Seçilir?

Self-custody cüzdan seçerken öncelikle güvenlik özelliklerine dikkat edilmelidir. İki aşamalı doğrulama (2FA) ve biyometrik doğrulama gibi ek güvenlik katmanları, hesap güvenliğini artırır. Donanım cüzdan desteği ise fiziksel güvenlik sağlar ve çevrimdışı saklama imkanı sunar.

Kullanım kolaylığı da önemli bir faktördür. Kullanıcı dostu arayüz, kolay kurulum ve kullanım rehberleri, cüzdanın etkin bir şekilde kullanılmasını sağlar. Mobil ve masaüstü uygulamalarının erişilebilirliği ise farklı cihazlardan rahatlıkla işlem yapmayı mümkün kılar.

Uyumluluk açısından, cüzdanın desteklediği kripto para birimleri ve farklı blok zincirleri ile entegrasyon yetenekleri göz önünde bulundurulmalıdır. Yedekleme ve geri yükleme süreçlerinin güvenli ve kullanışlı olması olası veri kayıplarını önler.

Topluluk ve destek, cüzdan seçimi için kritik bir unsurdur. Aktif bir kullanıcı topluluğu, hızlı ve etkili müşteri desteği, kapsamlı dokümantasyon ve yardımcı kaynaklar, kullanıcı deneyimini iyileştirir. Cüzdanın açık kaynak kodlu olması da güvenlik açıklarının topluluk tarafından tespit edilmesi ve hızlıca giderilmesi için önemlidir.

Cüzdanın türü de önemli bir seçim kriteridir. Yazılım cüzdanları, donanım cüzdanları ve kağıt cüzdanlar arasında ihtiyaçlara göre seçim yapılmalıdır. Geliştirici güveni, cüzdanın arkasındaki şirketin veya topluluğun itibarı ve güvenlik geçmişiyle ilgilidir. Ek olarak, cüzdanın kullanımıyla ilgili maliyetler ve ek özellikler de (DApp desteği, çoklu imza desteği, entegre değişim hizmetleri) değerlendirilmeye değerdir.

Self-Custody Cüzdan Güvenliği Nasıl Sağlanır?

Self-Custody Cüzdan Güvenliği Nasıl Sağlanır?

Self-custody cüzdanların güvenliğini sağlamak için bir dizi önlem alınması gerekir. Self-custody cüzdanların güvenliği, güçlü parolalar, iki aşamalı doğrulama, özel anahtarların güvenli saklanması, yazılım güncellemeleri, donanım cüzdan kullanımı, phishing saldırılarına karşı dikkat ve düzenli yedekleme gibi önlemlerle sağlanabilir.

  • Güçlü Parola Kullanımı: Cüzdan için güçlü ve benzersiz bir parola oluşturmak, güvenliğin temeli oluşturur. Parola, büyük ve küçük harflerle, sayılarla ve özel karakterlerle oluşturulmalıdır. Aynı parolanın farklı platformlarda kullanılmamasına dikkat edilmelidir.

  • İki Aşamalı Doğrulama (2FA): Cüzdan güvenliğini artırmak için iki aşamalı doğrulama kullanmak zaruridir. 2FA, giriş yaparken ek bir güvenlik kodu gerektirir ve bu kod genellikle bir mobil uygulama veya SMS aracılığıyla gönderilir. Bu yöntemle yetkisiz erişimler önlenir.

  • Özel Anahtarların Güvenli Saklanması: Özel anahtarlar, cüzdan erişimini sağlayan kritik bileşenlerdir. Özel anahtarların güvenli bir yerde saklanması ve çevrimiçi olarak paylaşılmaması önemlidir. Fiziksel bir kağıt veya güvenli bir donanım cüzdanı, özel anahtarları saklamanın en uygun yöntemlerdir.

  • Cüzdanın Güncellenmesi: Kullandığınız cüzdan yazılımının veya donanımının güncel tutulması, güvenlik açıklarının kapatılması için önemlidir. Geliştiriciler, yeni güvenlik tehditlerine karşı düzenli olarak güncellemeler yayınlarlar. Yayınlanan bu güncellemeleri takip etmek ve uygulamak önemlidir.

  • Donanım Cüzdan Kullanımı: Mümkünse kripto varlıklarınızı saklamak için donanım cüzdanı kullanmak en güvenli yöntemdir. Donanım cüzdanları, özel anahtarları çevrimdışı olarak saklar. Böylece siber saldırılar karşısında daha korunaklı hale gelinir.

  • Phishing Saldırılarına Karşı Dikkat: Phishing saldırılarına karşı dikkatli olunmalıdır. Sahte e-postalar, mesajlar veya web siteleri, kullanıcıları kandırarak özel anahtarları veya parolaları çalmaya çalışabilir. Resmi kaynaklardan gelen iletişimlere dikkat edilmeli ve bağlantılara tıklamadan önce doğrulama yapılmalıdır.

  • Yedekleme ve Kurtarma Planı: Cüzdan bilgilerinizi ve özel anahtarlarınızı düzenli olarak yedeklemek kayıplara karşı önlem oluşturur. Yedeklemeler güvenli bir yerde saklanmalı ve sadece yetkili kişilerin erişimine açık olmalıdır. Acil durumlar için bir kurtarma planı oluşturmak da son derece faydalıdır.

Self-Custody Cüzdan Kullanılırken Kripto Para Alış ve Satışı Yapılabilir mi?

Evet, self-custody cüzdan kullanılarak kripto para alış ve satışı yapılabilir. Ancak, bu işlemler genellikle cüzdanlardan değil, merkezi borsalar veya P2P (peer-to-peer) platformlar aracılığıyla gerçekleştirilir. Alış işlemi için kripto paralar borsadan satın alınıp self-custody cüzdana transfer edilir. Satış işlemi için ise kripto paralar cüzdandan borsaya transfer edilerek satılır. Bu süreçte işlem ücretleri ve süreleri platformlara göre değişiklik gösterebilir.

Benzer içerikler

Yardıma ihtiyacınız mı var?

Icon

7/24 Destek

Bir sorununuz mu var? Hemen iletişime geçin. Destek ekibimiz 7/24 hizmet veriyor.

Icon

Sıkça sorulan sorular

Belirli özelliklere ilişkin ayrıntılı talimatlar için SSS'leri görüntüleyin.

Icon

Blog

En son hikayeler ve duyurularla güncellemeleri takip edin.