Blokzincir Dünyasında Bilmeniz Gereken 10 Kavram

Blokzincir dünyası her geçen gün gelişirken, öğrenilmesi gereken kavramlar da artıyor. Teknolojinin gelişimiyle birlikte, her gün onlarca terimin çıktığı bu dünyada temel olarak hakim olmanız gereken, 10 kavramı derledik.

‍

Blokzincir (Blockchain): Birçok işlemi kaydeden ve bunların değiştirilmesini engelleyen, şeffaf bilgi paylaşımına izin veren gelişmiş bir veritabanı mekanizmasıdır. Blokzincir, kaydedilen işlemlerin tarihçesini saklar ve her işlemi birbirine bağlar. Bu bağlantı, işlemlerin geri dönülemez ve değiştirilemez olmasını sağlar. Bu nedenle, blokzincir güvenilir bir veri saklama yöntemi olarak kabul edilir.

Bitcoin ve diğer kripto paralar gibi bazı uygulamalar, blokzincir teknolojisini kullanır. Bu, kullanıcıların finansal işlemlerinde güvenliği ve anonimliği sağlamasına olanak tanır. Ancak blokzincir teknolojisi sadece finansal işlemlerle sınırlı değildir, aynı zamanda diğer sektörlerde de kullanılabilir, örneğin sağlık, ticaret, veri saklama ve güvenlik gibi.

Bitcoin (BTC): 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından yaratılan ilk kripto para birimi olarak tanımlanabilir. Bitcoin, 2009 yılında anonim bir yazar tarafından ortaya atılmıştır. Blokzincir teknolojisi ile peer-to-peer (eşten eşe) ağ üzerinde kullanılır ve merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymaz. Bitcoin, finansal işlemlerde güvenliği ve anonimliği sağlamayı amaçlar.

Dijital Cüzdan (Wallet): Kullanıcıların dijital varlıklarını saklamak, göndermek ve almak için kullandıkları bir yazılımdır. Dijital cüzdan, kullanıcının dijital varlıklarının kontrolünü sağlar ve kripto para işlemlerini gerçekleştirmesi için gerekli olan özel anahtarı saklar. Dijital cüzdanlar genellikle internet üzerinden erişilebilir veya mobil cihazlar için uygulama olarak sunulur. Merkezi borsa veya kripto uygulamalarında cüzdanınız kurum tarafından saklanır. Soğuk ve sıcak cüzdanlar olarak ikiye ayrılan dijital cüzdanlar hakkında daha detaylı bilgi için blog yazımıza göz atabilirsiniz.

İşlem (Transfer): Bir blokzincirde gerçekleşen herhangi bir aktarım işlemidir. Örneğin, Bitcoin’de bir işlem, bir adresten başka bir adrese Bitcoin transfer etmektir.

Madencilik (Mining) - Blokzincirin güvenli ve doğrulanmış bir şekilde işleyebilmesi için yapılan bir işlemdir. Bu işlem için özel donanıma ve enerjiye ihtiyaç vardır. Madencilik işlemi, blokzincirde yer alan işlemlerin doğrulanması ve yeni blokların oluşturulmasını sağlar.
Madenciler, blokzincirde yer alan işlemleri doğruladıktan sonra oluşan yeni bloğu blokzincire eklerler. Bu işlem sırasında madenciler, yeni oluşan bloklar için belirli bir ödül alır. Ödül, genellikle blokzincir teknolojisini kullanan dijital paranın kendisidir.

Altcoin: Bitcoin dışındaki tüm kripto paralara verilen genel isimdir, ancak şimdi Bitcoin ve Ethereum’un dışındaki kripto paraları kapsamaktadır. Altcoin, "alternatif coin" anlamına gelir ve tıpkı Bitcoin ve Ethereum gibi blokzincir teknolojisini kullanırlar. Ancak aynı zamanda özellikleri ve işleyişi bakımından farklılıklar gösterebilirler. Kimi altcoin daha hızlı işlem hızına sahipken, farklı altcoinler ise daha güvenli ve anonim işlemleri sağlar.

Dağıtık Defter (Distributed Ledger) - Blokzincir teknolojisinde kullanılan, birçok bilgisayar tarafından paylaşılan ve senkronize edilen bir veri tabanıdır. Merkezi kurumlar veriyi tek merkezde kontrol ederken, blokzincirde defterler dağınık bir düzende, farklı bilgisayarlarda saklanır. Dağıtık defter teknolojisi, blokzincir gibi, işlemlerin geri dönülemez ve değiştirilemez olmasını sağlar.

Açık anahtar (Public Key) - Kripto paraların gönderilmesinde kullanılan ve herkes tarafından görülebilen bir anahtardır ve sahibinin diğer kullanıcılarla veya sistemlerle güvenli bir şekilde iletişim kurmasını sağlar. Açık anahtar, verilerin şifrelenmesi veya imzalanması için kullanılır. Açık anahtar, geleneksel finans sisteminde kullanılan IBAN numarasına benzetilebilir.

Gizli/Özel anahtar (Private Key) - Kullanıcının cüzdanına erişimini ve işlem yapmasını sağlayan bir şifredir. Özel anahtar, kullanıcının cüzdanına erişim ve işlem yapması için gerekli olan bir parçadır. Ayrıca dijital cüzdanlarda gerçekleşen işlemleri imzalama işlemlerinde kullanılır ve işlemlerin gerçekliğini doğrular. Merkezi borsa veya kripto uygulamalarında cüzdanınızın özel anahtarını kurum tutar. Güvenliğinizi sağlamak için merkeziyetsiz cüzdanlar kullanarak özel anahtarlarınızı kendiniz kontrol edebilirsiniz.

Akıllı Sözleşme (Smart Contract) - Blokzincir teknolojisi üzerine inşa edilen ve belirli koşullar yerine getirildiğinde işlem yapan programlardır. Bu sayede işlemlerin güvenli ve şeffaf bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar. Örneğin, bir alıcının belirli bir miktarı ödeyerek bir ürün satın alması işlemi, akıllı sözleşme ile gerçekleştirilebilir. Ödeme yapıldığında, akıllı sözleşme otomatik olarak ürünün teslimatını yapar ve işlem kayıtları blokzincir üzerinde saklanır. Akıllı sözleşmeler hakkında daha detaylı bilgi için blog yazımıza göz atabilirsiniz.