Non-Custodial ve Custodial Cüzdanlar Nedir?

Geleneksel finans araçlarında hesap güvenliğinizi sağlamanız ne kadar önemliyse kripto para dünyasında da dijital cüzdanınızın güvenliğini sağlamanız o kadar önemlidir. Son yıllarda yaşanan siber saldırı vakaları düşünüldüğünde, kripto varlıkları güvende tutmak önem arz etmektedir. Merkeziyetsiz finans ve blokzincir teknolojisi her geçen gün hayatımızdaki yerini arttırken güvenliğinizi sağlamak adına, bu blog yazısında sizlere kripto para cüzdan türlerinin avantajlarını, risklerini ve dezavantajlarını anlatacağız. 

‍

Kripto Para Cüzdanları Nasıl Çalışır?

Kripto para cüzdanları, özel (private key) ve genel anahtarları (public key) depolayan, kullanıcıların dijital para transferleri ve bakiye takibini sağlayan, blokzincirler ile etkileşimli çalışan yazılım programlarıdır.

Genel anahtarlar transferlerin gerçekleşmesini sağlarken özel anahtarlar adresinizdeki varlıkların size ait olduğunu kanıtlamaktadır. Kurtarma kelimeleri (recovery phrases) ise dijital cüzdanınızın çalınması, bozulması veya kaybolması durumunda kurtarmanıza olanak tanımaktadır.

Cüzdanlarınızın özel anahtarlarını, hiçbir koşulda başkasıyla paylaşmamalısınız. İşlem gerçekleştirirken sadece genel anahtarınızı paylaşmanız gerektiğini unutmayın.

Eğer kripto cüzdanınız bir banka hesabı olsaydı: Genel anahtarınız hesap numaranız, özel anahtarınız banka şifreniz, kurtarma kelimeleriniz ise kimlik numaranız, annenizin kızlık soyadı, doğum tarihiniz ve ilk evcil hayvanınızın ismi olurdu.

‍

‍Non-Custodial vs Custodial Cüzdanlar: Avantajları, Riskleri ve Dezavantajları

‍

‍

Non-custodial cüzdan, kendi özel anahtarlarınıza sahip olarak kripto varlıklarınız üzerinde tam kontrole sahip olduğunuz merkeziyetsiz cüzdan türüdür. Custodial cüzdan ise özel anahtarı tutan kripto varlıklar için güvenlik sağlayan ancak merkezi otoritelere ait olan cüzdan türüdür, kripto paralarınızı emanet ettiğiniz merkezi borsalardaki cüzdanlar (CEX) bu cüzdan türüne örnek verilebilir. 

‍

‍

Custodial Cüzdan

‍

Custodial cüzdan özel anahtarlarınızı sizin yerinize tutar ve kripto varlıklarınızı saklar. Üçüncü tarafların varlıklarınıza ev sahipliği yaptığı bu cüzdan türünün özellikleri:

‍

Avantajlar

1. Cüzdana erişiminizi kaybetmezsiniz. Varlıklarınız cüzdan sağlayıcı bir platformda bulunduğundan, şifrenizi sıfırlayarak varlıklarınıza tekrar erişebilirsiniz.
2. Müşteri destek hattı sizinle ilgilenir. Herhangi bir sorun yaşadığınızda destek alabileceğiniz resmi kurumlar vardır.
3. Varlıklarınıza erişim oldukça kolaydır. Giriş bilgileriniz ve şifrenizle eriştiğiniz cüzdan sağlayıcı platformda kullanıcı dostu bir deneyim yaşarsınız.

‍

Riskler ve Dezavantajlar

1. Özel anahtarlarınız sizin değilse kriptola varlıklarınız da sizin değildir. Varlıklarınız şirkete olası bir saldırıda tehlikeye girebilir.
2. İnternete bağımlısınız. Custodial cüzdanlar internete bağlıdır ve şirketin sunucularla bağlantısı kesilirse fonlarınıza erişemezsiniz.
3. Gizliliğiniz yoktur. Cüzdan sağlayıcı platformlara bağlı oldukları devletlere ait yasalar sebebiyle kimlik bilgilerinizi verirsiniz.
4. Cüzdan sağlayıcı platform kripto varlıklarınızı kendi çıkarları adına yönetebilir. Fonlarınız resmi veya gayri-resmi şekilde işletilebilir veya farklı amaçlarla kullanabilir. 
5. Merkezi veri tabanı hacklenme riskini arttırır. 

‍

‍Non-custodial Cüzdan

Non-custodial cüzdanları Web 3.0 kimliğiniz olarak düşünebilirsiniz, üzerinde üçüncü taraflar söz konusu olmadan tam kontrol sağlayabilirsiniz. Özel anahtarınız sizinse kriptolarınız da sizindir. Sıklıkla kullanılan Metamask ve Phantom bu cüzdan türünün örneklerindendir. 

‍

Avantajlar

1. Kripto varlığınızı ve özel anahtarlarınız sizin kontrolünüzdedir.
2. Tam gizlilik söz konusudur. Custodial cüzdanların aksine non-custodial cüzdanlarda anonimliğiniz korunmaktadır, sizden hiçbir kimlik bilgisi istenmemektedir.
3. Herhangi bir merkezi sunucuya bağlı olmayan non-custodial cüzdanlar 7/24 çevrimiçidir.
4. Kripto cüzdanınız ile ilgili tüm bilgiler sizde olduğundan yüksek güvenliliğe sahiptir.

‍

Riskleri ve Dezavantajlar

1. Sorumluluk tamamen size aittir. Özel anahtarınızı ve/veya kurtarma kelimelerinizi unutursanız kripto varlıklarınızı kaybedebilirsiniz.
2. Yetersiz kullanıcı deneyimi, zor erişim. Custodial cüzdanlara nazaran non-custodial cüzdanlara erişim daha zahmetlidir. 

‍

Kripto para cüzdanları, sıcak (hot wallet - yazılım cüzdan) ve soğuk (cold wallet - donanım cüzdan) cüzdan olmak üzere 2 temel türe ayrılmaktadır.

Soğuk cüzdan olarak adlandırılan çevrimdışı donanım cüzdanları, kripto para birimlerini saklamanıza izin vermektedir. İnternet bağlantısı olmayan bir cihazda muhafaza edilen varlıklar; yetkisiz erişime, siber saldırılara ve çevrimiçi bir cüzdanın eğilimli olabileceği diğer güvenlik açıklarına karşı korunmaktadır. Trezor, Ledger Nano örnek soğuk cüzdanlardır.

Sıcak cüzdanlar ise internet bağlantısı ile çalışan cüzdanlardır. Sıcak cüzdanlar depolaması hızlı ve kullanışlıdır ancak çevrimiçi oldukları için saldırılara karşı çok daha savunmasızdır. Metamask, Binance Wallet, Coinbase Wallet veya Trust Wallet örnek sıcak cüzdanlardır.

‍

‍

BiLira Platformu ve Kripto Cüzdan Tercihi

‍

‍Hangi Kripto Cüzdanı Sizin İçin En Doğrusu?

Hangi cüzdanı tercih edeceğiniz kripto varlıklarınızı nasıl kullanmak ve korumak istediğinize bağlı olarak değişebilmektedir. Aktif olarak merkezi borsalarda al-sat (trading) yapmak istiyorsanız sıcak veya custodial cüzdan tercih edebilirsiniz. Orta ve uzun vadeli yatırım ya da DeFi platformlarını deneyimlemek için ise soğuk veya non-custodial cüzdanlar daha uygun bir tercihtir.

‍

BiLira Platformunda Dijital Cüzdan Kullanımı

Merkeziyetsizliğin avantajlarından yararlanmak ve farklı blokzincir ağlarındaki DeFi ekosistemlerini keşfetmek için BiLira platformuna non-custodial cüzdanınız ile bağlanabilir, TRYB alım satım işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.

‍

‍

BiLira platformuna non-custodial cüzdanınız ile bağlandığınızda sahip olduğunuz veya satın aldığınız TRYB’ler platform üzerinde muhafaza edilmez, tercih ettiğiniz dijital cüzdanda saklanmaktadır. Bu anlamda BiLira platformu bir köprü (gateway) gibi çalışır, kolay kullanımı ve yüksek güvenlik ile kullanıcı dostudur. Bankadan BiLira’nın Türk lirası hesabına gönderdiğiniz bakiye kadar TRYB kripto cüzdanınıza aktarılır veya satmak istediğiniz TRYB’ler kadar banka hesabınıza Türk lirası aktarılır.‍

‍

‍BiLira Dijital Cüzdan Sağlayıcıları

Bu noktada kullanıcılar isterlerse MetaMask gibi bir non-custodial cüzdana, isterlerse MEXC Cüzdanı gibi bir custodial cüzdana da TRYB bakiyelerinin yatırılmasını seçebilirler. BiLira’nın mevcut merkezi yapılardan en büyük farklarından birisi kullanıcılara sağladığı bu güvenli satın alım deneyimidir. Siz de güvenli ve merkeziyetsiz bir blokzincir deneyimi için  BiLira platformunu kullanabilirsiniz.

‍

‍